Iedereen zal ze wel eens tegen zijn gekomen: off-center persingen, ofwel platen waarbij het gat ten opzicht van de groeven niet precies in het midden zit. Je kunt dit herkennen doordat de toonarm lichtjes van links naar rechts beweegt tijdens het afspelen. Er zijn vervolgens een aantal opties; de plaat omruilen, het zo laten of corrigeren voor de afwijking.

Het omruilen van de plaat heeft helaas vaak geen zin, zeker niet met nieuw vinyl. Vaak zijn deze gelimiteerd tot één oplage en alle platen zullen in dat geval deze afwijking hebben. Dit heeft alles te maken met hoe de platenpers is afgesteld. Je kunt dan nog kiezen voor het corrigeren of het accepteren. Maar waarom zou je dit eigenlijk willen corrigeren?

Wat is het effect van een off-center persing?

Wanneer een plaat off-center is worden de geluidssignalen niet zo gelezen als eigenlijk de bedoeling is, doordat het gat niet precies in het midden zit zal er variatie in snelheid optreden tijdens het draaien van de plaat. De kant die dichter bij het midden van het draaiplateau zit beweegt langzamer onder de naald door dan de kant die verder van het midden af zit.

Door deze snelheidsvariatie zul je ook verschillen in toonhoogte gaan ervaren tijdens het afspelen. Het zogeheten ‘wow’-effect zoals we hebben besproken in artikel over wow & flutter. Sommige mensen ervaren dit meer dan anderen.

Hoe corrigeer je een off-center plaat

Het corrigeren van een off-center geperste plaat is niet heel eenvoudig, maar zeker niet ondoenlijk. Het mooiste is nog dat je hiervoor helemaal geen geavanceerd gereedschap nodig hebt, een simpel rond vijltje of klein mesje is al genoeg. Het enige dat hoeft te gebeuren is het uitvijlen van het gat van de plaat zodat je zelf de plaat kunt centreren wanneer je hem op de platenspeler hebt gelegd.

Om te bepalen hoe je hem wilt gaan uitvijlen leg je als eerste de plaat op de draaiende platenspeler, door goed te kijken naar welke kan te afwijking is kun je zien welke naar welke kant je het gat zult uit moeten vijlen. De kant waar de toonarm “naar binnen toe beweegt” zul je moeten uitvijlen.

Wanneer je deze kant eenmaal hebt bepaald kun je het gat hier vergroten. Doe dit heel voorzichtig en met zeer kleine stappen, tussentijds kun je controleren of je het absolute middelpunt al hebt bereikt. Leg hiervoor de plaat weer op de platenspeler en geef hem een tikje zodat hij richting de uitgevijlde kant is gecentreerd. Als geheugen steuntje kun je op het label nog een aantekening maken welke kant je de plaat op moet tikken om het goed af te kunnen spelen.

Vond je dit interessant? Volg ons dan, via onderstaande kanalen.