Het afspelen van Mono en 78 toeren platen
Voor de meeste mensen geldt dat hun platencollectie voornamelijk uit stereo platen bestaat. Echter is er vaak ook nog een deel Mono en zijn er soms zelfs nog ouderwetse 78 toeren schellak platen aanwezig.
Nu krijgen wij zo nu en dan wel eens de vraag of je met een stereo element welk Mono platen af kunt spelen en hoe dit zit met 78 toeren platen.
Het afspelen van Mono platen
Om te beginnen kun je met een stereo platenspeler/ platenspeler voorzien van een stereo element gewoon mono platen afspelen. Mocht je incidenteel eens een keer een mono plaat opzetten, dan is hier ook niets mis mee. Wanneer je echter met grote regelmaat mono platen luistert is het wel aan te raden om hier een “dedicated” set-up voor te hebben. Zo’n set-up kun je eenvoudig maken door een platenspeler te voorzien van een speciaal mono element.
Bij een mono plaat is het geluidssignaal maar in een richting in de plaat gesneden, dit is van links naar rechts. Een stereo plaat daarentegen heeft geluidssignalen die van links naar recht in de plaat zijn gesneden, maar ook van boven naar beneden. Dit is het onderscheid tussen het linker en rechter kanaal.
Door gebruik te maken van een mono element worden er enkel signalen opgepakt de van links naar rechts zijn gesneden, het element is niet gevoelig voor op-en-neer gaande signalen. Het gebruik van zo’n speciaal mono zorgt voor minder last van oppervlakte ruis en geeft een veel diepere klank. Deze diepe klank is ook voor mono-opnames voor worden geroemd.
Een ander voordeel van het mono element is dat het signaal dat naar het rechter- en linkerkanaal in het element zelf al gelijk wordt getrokken. Hierdoor krijg je een absoluut mono geluidsbeeld, terwijl dit bij een stereo-element nog wel eens kan afwijken.
Het afspelen van 78 toeren platen
78 toeren platen zijn een heel ander verhaal dan de mono platen die we hierboven besproken hebben. Een 78 toeren plaat kun je niet zomaar op iedere platenspeler afspelen. De 78 toeren plaat stamt nog uit de tijd van de grammofoon, dit zijn dan ook allemaal grammofoonplaten en geen LP’s. Deze grammofoonplaten hebben vele malen bredere groeven dan we ze kennen van de LP. De naalden die wij tegenwoordig gebruiken bij onze stereo en mono platen zullen hierdoor met name de bodem van de groef lezen in plaats van de zijkanten waar bij een 78 toeren plaat de informatie is te vinden.
Het gebruik van een normaal Stereo of Mono element bij een 78 toeren plaat is dan ook absoluut af te raden. Het afspelen van een 78 toeren plaat heeft een behoorlijke impact op de toch wel zeer delicate Mono en Stereo elementen die we normaal gesproken gebruiken. En dat is niet het enige, het gebruik van een dergelijke stylus zal ook de plaat beschadigen en dat is wel het laatste wat je wilt.
Vond je dit interessant? Volg ons dan, via onderstaande kanalen.
Beste Mensen,
Ik gebruik voor mijn 78-toeren platen een Rega Planar 78 met een Rega RB78 mono element.
Dit is een redelijk geprijsde platenspeler die de mijn 78-toerenplaten laat sprankelen.
De Rega staat aangesloten op een (zelfbouw) PhonoDude buizen-voorversterker. Door de “botte” naald zakt de naald niet onder in de groef en omdat deze mono is klinken de krassen milder en zeker niet stereo. Wel opletten dat wanneer je de L en R kanalen aan elkaar knoopt (voor mono) dat de impedantie van 47K de helft wordt (dus 23,5 k)
Beste vinyl liefhebbers,
Ik hoop dat iemand me kan helpen. Ik ben een beetje een leek als het om platenspelers en het draaien van 78 toerenplaten gaat. Recentelijk heb ik een oude dual gekocht (een 1009). Erg leuk zo’n ding en een van de redenen dat ik deze heb gekocht is omdat hij ook op 78 toeren kan draaien. Nu heb ik recentelijk wat 78 toerenplaten aangeschaft (Jaren ’30-’50). Ik kan ze gwoon met mijn normale stereo naald afspelen (SHURE M-75 M-G). Het geluid is best ok, maar uiteraard met wat ruis en niet de kwaliteit van de vinyl platen. Nu ben ik een beetje aan het lezen op verchillende forums en websites en ik heb begrepen dat dit zowel slecht is voor je naald als voor je bakkelietplaten. Blijkbaar kan ik beter een 78 rpm naald kopen. Nu lijk ik geluk te hebben, want voor mijn elemen (M-75-G-II) is er een 78 rpm naald te krijgen: een SHURE N-75-3. Kortom, als ik het goed begrijp hoef ik geen nieuw element / cartridge te kopen, maar kan ik dus de naald in mijn element vervangen op het moment dat ik 78 rpm platen wil afspelen. Zie Ik dat zo goed? Ook heb ik begrepen dat je 78 rpm platen mono moet afspelen. Mijn element is uiteraard stereo. Wat is dan de makkelijkste optie om dit mono naar mijn versterker te versturen? Dien ik dan een mono voorversterkertje aan te schaffen of zal iets van een kabel die van stereo naar mono gaat ook werken? Misschien dat ik ook iets met die dunne snoertjes op mn elemnt kan doen om dit mono te krijgen, maar dat doe ik liever niet, aangezien ik met hetzelfde element ook gewoon mijn stereoplaten wil kunnen beluisteren. Ik hoop dat jullie me van advies kunnen voorzien. Klopt mn redenatie een beetje of zit ik er volledig naast? Alvast bedankt voor iedereen die met me mee wilt denken.
Gr, Jasper
Hoi Jasper,
Als je een stereo-element hebt zul je inderdaad geen goed gebalanceerd mono geluid krijgen. Hiervoor zul je je versterker moeten schakelen naar mono indien dat kan. Het Shure element is in de basis een stereo element wat betekend dat je je versterker op mono zou moeten zetten.
Mocht je zo niet kunnen schakelen op je versterker, dan kun je het beste een 78 toeren mono element aanschaffen die het signaal direct goed aan de versterker doorgeeft. Een voorbeeld hiervan is de Ortofon 2M 78. Een element zoals deze heeft een goede gebalanceerde mono-output waardoor hij op iedere versterker het goede signaal zal geven.
Groeten,
Jules