De juiste naalddruk, het hoe en waarom
Bij aanschaf van een draaitafel is het in veel gevallen nog nodig om de juiste naalddruk in te stellen voordat je echt kunt beginnen met spelen. Maar waarom is het belangrijk om de juiste naalddruk in te stellen en hoe vindt je hem?
Als eerste zullen we iets dieper ingaan op het belang van het instellen van de goede naalddruk, de naalddruk heeft namelijk invloed op een aantal zaken. De belangrijkste hiervan zijn het behoud van je platen en het verkrijgen van de optimale geluidskwaliteit.
Waarom is de naalddruk zo belangrijk?
De fabrikant van een element geeft vaak voor ieder element dat zij produceren een aanbevolen naalddruk. Bij Ortofon is dit vaak een range (bijvoorbeeld 1,6 – 2,0 gram) in combinatie met een aanbevolen druk (in dit voorbeeld 1,8 gram). Daarnaast zijn er ook fabrikanten zoals Rega die bij enkele van hun elementen enkel de aanbevolen naalddruk geven en daarnaast geen range.
Deze ranges en aanbevelingen zijn belangrijk om ter harte te nemen en hier niet van af te wijken. Wanneer de naalddruk namelijk te laag is zal de naald niet goed in de groef vallen wat zorgt voor verlies van detail. De naald kan dan vrijer bewegen in de groef en lichtelijk heen en weer gaan. Bij een te hoge naalddruk zul je hier geen last van hebben, maar krijgt de cantilever een overdruk te verduren (wat de cantilever is kun je hier lezen) waardoor hij het geluidssignaal niet meer optimaal door kan geven (de trillingen die hierdoor verwerkt kunnen worden, worden beperkt).
Nu is het zo dat je beter richting een iets hogere naalddruk kunt gaan dan andersom, dit heeft te maken met het behoud van je platen. Doordat de naald bij een te lage naald druk vrijer door de groef beweegt en zich niet stabiel genoeg settled zullen de groeven namelijk harder slijten.
Het instellen van de juiste naalddruk
Maar hoe stel je dan de juiste naalddruk in? Dit begint met het vinden van het nulpunt, dit is nog niet bepaald nauwkeurig, maar zorgt ervoor dat je een startpunt hebt. Voor het instellen van het nulpunt is het belangrijk om als eerste de Anti-skate/ Bias (dit is de zijwaartse druk-instelling van de arm) op 0 te zetten. Zodra dit is gedaan kun je het contragewicht aan het einde van de toonarm lichtelijk schuiven/ draaien tot aan het punt dat de toonarm vrij zal zweven wanneer je hem loslaat. Wanneer dit punt is gevonden kun je verder met de fijnafstelling.
De 0 stand of neutraal stand van het contragewicht voordat je aan de fijnafstelling gaat werken hoort er uit te zien als op de illustratie hieronder. Als de toonarm naar achteren kantelt zul je het contragewicht iets naar voren moeten schuiven. Wanneer de toonarm naar voren kantelt zal hij juist iets naar achteren moeten worden verplaatst.
De plek waar de aanpassing voor de fijnafstelling zit verschilt per draaitafel en merk. Bij Rega zit deze afstelling bijvoorbeeld naast de toonarm boven het draaipunt en bij Audio Technica is dit in sommige gevallen een draaischijf op het contragewicht.
Met de fijnafstelling gaan we echt kijken naar de grammen en de juiste naalddruk. De draaiknoppen die we hiervoor aantreffen op de draaitafel geven wel een indicatie van de naalddruk, maar dit is eigenlijk nooit nauwkeurig genoeg (het gevonden nul-punt is immers nooit exact nul en het aflezen van deze instelling op de draaitafel kan ook niet heel precies gebeuren).
Wel beginnen we ermee om deze draaiknoppen op de aanbevolen naalddruk van de fabrikant te zetten. Dan weten we in ieder geval dat we hierbij in de buurt zitten. Om nu precies de goede druk te vinden maken we gebruik van een naalddrukweger, wij gebruiken hiervoor altijd de SFG-2 van Shure of de DS-1 van Ortofon, dit zijn beide zeer nauwkeurige en fijn werkende naalddrukwegers. De naalddrukweger wordt hiervoor op het draaiplateau op de slipmat geplaatst.
We plaatsen hem ook nog op de slipmat omdat dit een hoogteverschil met het draaiplateau zelf veroorzaakt, voor een nauwkeurige afstelling is het goed om dit verschil mee te nemen.
Het controleren van de naalddruk doe je vervolgens door de naald voorzichtig op de naalddrukweger te laten zakken en de fijnafstelling te blijven bijstellen totdat de juiste druk is bereikt. Zodra hij goed is ingesteld kunt u ook de anti-skating/ dwarsdrukcompensatie weer instellen.
Wanneer de fabrikant een range heeft aangegeven kun je hier ook nog enigszins mee experimenteren en kijken welke naalddruk voor jouw opstelling het beste klinkt.
In onze shop bieden wij ook een aantal naalddrukwegers om de juiste instelling mee te vinden.
Vond je dit interessant? Volg ons dan, via onderstaande kanalen.
Ik lees en hoor vaak dat een hoge naalddruk van pak ‘m beet 4,5 g de LP’s sneller doet slijten. Ik heb voorlopig nog een Stanton Groovemaster V3, met een range in naalddruk van 2 tot 5 g. Wanneer lagere druk (bijv 3 g) bij dit element wil het geluid nog al eens vervormen, bij 4,5 klinkt alles top. Dit element en naalden wordt niet meer geleverd, dus als mijn naalden op zijn is het gedaan. Ik overweeg ‘m dan te vervangen door een Ortofon Concorde MkII CLUB, die ook 2 tot 5 g naalddruk nodig heeft. (hoewel ik ook een GRADO Prestige Gold element heb, die overigens ook beter presteert met 2 g ipv 1,5 g op mijn setje. Ik heb een goedkoop Lenco draaitafel, kloon van technics 1200. Ik heb me laten vertellen dat problemen met vervorming van geluid te maken kan hebben met de massa van de toonarm, die zou aan de hoge kant zijn, vandaar hogere naalddruk nodig). Maar wat is er waar van de stelling dat een hoge druk de platen eerder doet slijten?
De stelling dat een hoge naalddruk een plaat onevenredig snel laat slijt klopt niet geheel. Als u een goede naald heeft en hij wordt gebruikt binnen de aangegeven range van de aanbevolen naalddruk is er in het geheel geen reden voor zorgen. Sterker nog, een te lage naalddruk kan eerder schade aanrichten dan een wat hogere naalddruk. Bij een te lage naalddruk kan de naald namelijk eerder wat heen en weer gaan in de groef wat niet wenselijk is.
Super, bedankt. Precies de juiste instrukties om mijn draaitafel weer top te laten funktioneren!
Dank voor de uitgebreide uitleg! Ik blijf echter één probleem ondervinden met het opzetten van een LP. Bij de meeste platen schiet de naald over de eerste paar groeven voor hij ‘pakt’. Dat geldt met name voor nieuw vinyl; oude lp’s geven dat probleem meestal niet. Kan ik ongestraft de druk verhogen of ligt het aan iets anders?
Bij een goed element met een goede naald is er helemaal geen reden om bang te zijn voor het toepassen van een iets hogere naalddruk. Uiteraard dient deze nog wel binnen de door de fabrikant aangegeven range te liggen, hoger dan de maximaal aanbevolen naalddruk kan namelijk wel schadelijk zijn. Echter zolang deze binnen de range zit, geeft een instelling aan de iets hogere kant vaak ook een iets beter geluid dan bij een te lage naalddruk.
Ik heb een platenspeler gekocht maar het lukt mij niet om het contragewicht en naalddruk in te stellen. In de instructies staat dat het gewricht helemaal tegen de arm moet. Als ik het zelf probeer lukt het ook niet. De druk gaat maar van 0 tot 0.8 misschien omdat het in Engeland gemaakt is? Zouden jullie mij kunnen helpen?
Het land van productie staat los van de maximaal in te stellen naalddruk, de range van 0 tot 0,8 gram is ook niet gebruikelijk bij platenspelers. Een dermate lage naalddruk wordt eigenlijk nooit toegepast. Ik weet niet welke platenspeler u heeft en om welke toonarm of welk element het gaat, maar wellicht is het element ook niet goed gemonteerd. Wanneer deze te ver naar achteren is geplaatst zou dit tot problemen kunnen leiden (in de naalddruk en de uitlijning). Om er zeker van te zijn dat het element correct is gemonteerd kunt u gebruik maken een zogeheten protractor, aan de hand hiervan kun u de uitlijning controleren en indien nodig bijstellen.
LS
Op mijn rega rp1 ga ik het bias 2 element vervangen door een elys2. Ik heb echter alleen het contragewicht en geen fijnafstelling. Welke stappen moet ik volgen / uitvoeren voor de juiste naalddruk?
Verder geeft u aan de anti skate eerst op nul te plaatsen, maar ik kan nergens terugvinden bij welke stap ik deze weer op de oude waarde moet terugzetten. Alvast heel erg bedankt!
Ook vroeg ik mij af hoe ik achter de juiste naalddruk kom voor het elys 2 element.
Beste Bart,
De aanbevolen naalddruk voor het Elys 2 element ligt op 1,75 gram.
Het klopt inderdaad dat de standaard toonarm (de RB101) op de RP1 geen fijnafstelling heeft, bij de RP1 gaat dit enkel via het contragewicht. Het ontwerp van de toonarm is daarbij zo gemaakt dat het contragewicht niet over het uiteinde van de toonarm heen schuift, maar middels een zeer grof schroefdraad fijngevoeliger hierover kan worden verplaatst.
Zodra de naalddruk correct is ingesteld kan de anti-skating ook weer op de juiste waarde worden ingesteld.
Sinds enigie tijd bezit ik een nieuwe Rega P2. De naalddruk zou ingesteld moeten worden op 2 gram. Er is echter geen range bekend. Kan ik aannemen dat de range loop van 2 tot 3 gram? Ik heb een naalddrukmeter van Tonar om het element goed in te stellen.
Het is niet aan te raden om te experimenteren met een zekere range wanneer deze niet bekend is. Een veel te hoge naalddruk kan namelijk ook schadelijk zijn.
Ervan uitgaande dat u de P2 heeft gekocht en speelt met het standaard meegeleverde Rega Carbon element, dan klopt het in dit geval wel dat de range loopt van 2 tot 3 gram. Deze geeft Rega hier zelf ook voor aan.
De range voor mijn ortofon blue gaat tot 2.0, maar ik heb platen die echt niet om aan te horen zijn (op mijn denon dp-300F). Enorme vervorming! Het is een eeuwige zoektocht, soms frustrerend. Ik las ergens dat een hogere naalddruk niet erg is en het lijkt erop dat er bij 2.5 en 3.0 inderdaad minder distortion is (beide speakers). Maar dan knal ik dus wel uit de range…
Ik heb ‘m al duizend keer opnieuw ingesteld. Alle stappen gevolgd.
Een reden om weer cd’s te gaan draaien? 😔
Het is inderdaad zo dat we in de regel niet bang hoeven te zijn voor een naalddruk die aan de hoge kant is, wel geldt daarbij dat het in het geval van een Ortofon 2M blue een maximale naalddruk van 2 gram beter niet overschreden kan worden.
Zolang je binnen de range van de fabrikant zit kan het zeker geen kwaad om aan de hoge kant te zitten. Maar het overschrijden van de range kan voor de platen die worden gedraaid erg veel schade aanrichten. Dit zou ik dus zeker niet aanraden. Wanneer het geluid niet naar wens is, is het meer aan te raden om dan te kijken naar een ander element.
Ik heb een thorens190 -2 gekregen nu is mijn vraag is er voor deze platenspeler ook een Nederlandse gebruiksaanwijzing te krijgen
Naar ons weten is die in ieder geval niet digitaal te verkrijgen. Wellicht dat de importeur u hierbij verder zou kunnen helpen. De importeur voor Nederland is Look & Listen: https://www.lookenlisten.nl
Beste, ik heb een Denver MCR-50MK3. Bij enkele platen, voornamelijk redelijk recente platen, durft de plaat regelmatig over te slaan en dus stukken te stippen. Wat is hiervoor de concrete oplossing?
Dat is een vervelend probleem, helaas zijn dit soort platenspelers niet af te stellen en is hier ook geen goede oplossing voor te bieden. Voor het behoud van de platen is het dan ook aan te raden om te kijken naar een (nieuwe of tweedehands) platenspeler die deze mogelijkheden wel biedt. Platenspelers zoals die van Denver en Crosley zijn helaas vooral gimmicks met een leuke retro uitstraling, de kwaliteit is echter niet toereikend en dit leidt ook vaak tot beschadiging van de platen. Wij kunnen natuurlijk altijd even meekijken als u een andere platenspeler op het oog heeft of uit zou willen zoeken.
Hoi LP speler
Ben op zoek naar naald druk van Shure M 95 ED . Staat nu op 2. 9 / grote gewicht achter.
Ik heb iets gelezen over eerst in balans brengen van de arm zonder naald bescherm kapje?
Heb Technics Sl1300 tweede hands gekocht. Vraag me af wat moet ik eraf halen voordat ik aan de gang ga met het balanceren van de arm. Kleine afstel knopje voor afstellen van de zijwaartse druk ( denk ik) staat ook op 2.9
Kun je me advies geven.
Met vriendelijke groet Joop
Beste Joop,
De aanbevolen naalddruk voor de Shure M95ED ligt tussen de 0,75 en 1,5 gram. Mocht het inderdaad kloppen dat hij momenteel op 2,9 gram staat, dan is dit veel te hoog en moet dit echt worden veranderd.
Het klopt inderdaad dat de eerste stap bestaat uit het in balans brengen van de arm met het element zonder beschermkapje. Theoretisch geeft dit het nulpunt (dus een naalddruk van 0 gram), dit is natuurlijk nooit met 100% zekerheid te stellen. Maar het zal altijd zeer dicht bij de nul zitten na deze stap. Om vervolgens de naalddruk echt nauwkeurig in te kunnen stellen is het aan te raden om dit met een naalddrukweger te doen.
Bij het instellen van de naalddruk is het ook van belang dat de anti-skate op 0 staat. Deze kan daarna worden ingesteld, dit kan met behulp van een tracking-record. Als vuistregel zou kunnen worden aangehouden dat de anti-skate gelijk is als de naalddruk.
Ik heb de turn 5 platenspeler met ortofoon rood element
Heb behoorlijk last van krakende lp s deze zijn allemaal gereinigd mijn naalddruk is afgesteld precies met de goece druk
Mijn vraag is nu zou t dan toch aan de naald liggen want ik neem aan dat t aarde van de pick up weinig nut heeft
De phono voorversterker is de black cube die ik gebruik
Beste Frank,
Het klopt dat het kraken van platen voor een groot deel zit in het reinigen hiervan, wanneer een plaat goed wordt gereinigd zal dit ook helpen met het verwijderen van de statische lading van de plaat. Deze statische lading heeft ook veel effect op het al dan niet kraken van de plaat. Om te voorkomen dat de plaat een sterke statische lading krijgt na het wassen is het ook van belang om ze in een anti-statische binnenhoes te stoppen voordat hij wordt opgeborgen.
Daarnaast is het belangrijk om voor iedere speelbeurt de plaat even schoon te maken met de juiste platenborstel, dat is er dan een die ook raad weet met deze statische lading. Voorbeelden hiervan zijn de Tonar Dustaway/ Dustjockey (dit zijn beide exact dezelfde platen borstels, echter met een andere naam) of de Tonar NoStatic.
Het aarden van de toonarm/ platenspeler heeft ook zeker effect op de weergave en is dus ook aan te raden.